झाँक्री र माताका नाममा ठगी: धार्मिक आस्थाको दोहन र सरकारको उदासीनताले उत्पन्न गरेको सामाजिक विषमता हालैका घटनाहरूले देखाइरहेको छ कि नेपालका केही क्षेत्रहरूमा झाँक्री र माताका नाममा आर्थिक ठगीका अपराध दिनप्रतिदिन बढ्दो छन्। यी ठगीका अपराधीहरूले धार्मिक आस्था र परम्परालाई आफ्नो साधन बनाउँदै, विशेष गरी विपन्न, अशिक्षित र कमजोर वर्गलाई निशाना बनाइरहेका छन्। काभ्रे जिल्लाका बनेपा, पनौती, धुलिखेल, पाँचखाल र भक्तपुरको सिर्जनानगर चोकजस्ता स्थानमा यी ठगीका धन्दा छरिएका छन्, जसले लाखौँ रुपैयाँको आर्थिक क्षति गरिरहेको मात्र होइन, मानिसहरूको स्वास्थ्य र सामाजिक सम्मानलाई पनि गम्भीर खतरा पुर्याइरहेको छ। धार्मिक विश्वासमा अन्धविश्वासले मानिसहरूलाई सजिलै लक्षित बनाएको छ। झाँक्री र माताका नाममा विश्वास गर्ने नागरिकहरूलाई, जसले रोग निको पार्ने, भविष्य बताउने र अशुभ टार्नेजस्ता आश्वासनहरूमा आफूलाई सुरक्षित ठानेका हुन्छन्, ती ठगीका अपराधीहरूले धोका दिइरहेका छन्। उदाहरणका लागि, भक्तपुरको एउटा दरबारजस्तो भवन जसको स्वामित्वले धेरैलाई भ्रममा पारेको छ—यो भवन ठगीका उद्देश्यले चलाइएको एक माताको सम्पत्ति हो भन्ने स्थानीय जनताको बताइ छ। थप रूपमा, रामबहादुर बम्जनजस्ता ठगहरूले लाखौँलाई धोका दिँदै, आफ्ना आश्रममार्फत काठमाडौंको बुढानिलकण्ठमा दरबारजस्तो भवन निर्माण गरेर धनसंपत्ति एकत्रित गरेका घटनाक्रम समाजमा गम्भीर चिन्ताका विषय बनेका छन्। यी ठगीका घटनाहरूको बावजुद, सरकार र प्रहरी प्रशासनबाट कडा कारबाही र उचित निगरानीको अभावले पीडितहरूको संख्या ह्वात्तै बढेको छ। नियामक निकायले जब आँखा चिम्लिदा, यी ठगीका ठगहरूले आफ्नो धन्दा बिना रोकटोक चलाउन पाउँछन्। सरकारले “जनता शिक्षित भइसके” भन्ने अभिव्यक्तिबाट मात्र आफ्नो उदासीनता देखाएको छ भने व्यवहारिक ज्ञान र सचेतना अभावका कारण नागरिकहरू अझै पनि ठगीको शिकार भइरहेका छन्। आधुनिक समाजमा धर्म र आस्थाको सकारात्मक भूमिका रहन आवश्यक छ, तर यी ठगीका घटनाहरूले देखाउँछन् कि अन्धविश्वासको दुव्र्यवहारले जनताको आर्थिक र शारीरिक सुरक्षा गम्भीर जोखिममा पारिरहेको छ। वैज्ञानिक सोच र व्यवहारिक ज्ञानले यी प्रथाहरूलाई चुनौती दिन नसकेको अवस्थामा, सरकार र शैक्षिक संस्थाहरूले जनचेतनाको स्तर वृद्धि गर्ने पहल गर्नुपर्ने आवश्यकता स्पष्ट हुन्छ।जब जनताले गलत विश्वासमा आफूलाई फसेर ठगीको शिकार हुँदैछन्, तब राजनीतिक दलहरूले पनि यस्ता विषयहरूलाई सम्बोधन गर्नु आवश्यक हुन्छ। विवादास्पद र झुठ्ठा आश्वासनहरूका कारण समाजमा अविश्वास र असमानताको बढोत्तरी हुँदैछ। राजनीतिक नेताहरूले यस्तो भ्रष्टाचार र शोषण विरुद्ध स्पष्ट र निर्णायक कदम चाल्नुपर्ने अवस्थामा छन्। नियामक निकाय र प्रहरी प्रशासनले यी अपराधीहरू विरुद्ध कडा कारबाही नगरेको अवस्थामा, समाजमा ठगीका अपराधीहरूलाई “माता, झाँक्री, चिना” मात्र भनेर रेखाङ्कन गर्ने सट्टा तिनीहरूको आर्थिक सम्पत्तिलाई राष्ट्रियकरण गर्ने पहल हुनुपर्ने तर्क उठ्न सक्छ। व्यवहारिक कानुनी व्यवस्था र कडा निगरानीले मात्र यी ठगीका अपराधीहरूको धन्दा रोकिन सक्छ। आज नेपाल समाजमा धार्मिक आस्थाको नाममा ठगीका घटनाहरूले जनजीवनलाई गहिरो चोट पुर्याइरहेका छन्। जब सरकार र नियामक निकायले यस्ता अपराधीहरू विरुद्ध कडा कदम चाल्न असमर्थ वा उदासीन छन्, तब नागरिकहरूका विश्वास, स्वास्थ्य र आर्थिक सुरक्षा धक्का खाने खतरा अझ बढ्दै जान्छ। समाजमा सकारात्मक परिवर्तन ल्याउन, शैक्षिक चेतना र व्यवहारिक ज्ञान अभिवृद्धि गर्ने, र सरकारी निकायहरूले कडा कानुनी कारबाहीमार्फत ठगीका अपराधीहरूलाई रोकथाम गर्ने कदम चाल्नु अत्यावश्यक छ। यसैक्रममा, प्रत्येक नागरिकले आफ्नो अधिकार र सुरक्षाको लागि सजग रहनुपर्ने र यस्ता घटनाहरू विरुद्ध आवाज उठाउनुपर्ने समय आएको छ। अब प्रश्न उठ्छ— सरकारले यी ठगीका अपराधीहरू विरुद्ध कडा कदम चाल्ने छ कि अन्धविश्वासको नाममा भइरहेको शोषणलाई यत्तिकै अनुमति दिइरहने छ?समय छ, परिवर्तनको; न्याय र सुरक्षाको आवश्यकता छ!